Ik denk dat het belangrijk is om soms even wakker te schrikken. Waarom werkt alles maar zoals het zou moeten werken en waarom nemen we dingen zoals ze gaan maar voor lief zoals ze gaan. Graeber beschrijft in zijn essay “Dead zones of the imagination, on violence, bureaucracy and interpretive labor” hoe de mens door de onderliggende angst van geweld steeds minder nadenken. Zo zouden intelligente mensen door een organisatiestructuur die gekenmerkt wordt door aan regels gebonden procedures, verantwoordelijkheden, hiërarchie en onpersoonlijke relaties steeds incompetenter, verwarder en dommer worden. Er ontstaat een sfeer van traagheid en starheid door een te grote macht van mensen in een hogere, beslissende functie.

Zo bestaat de dag uit een aaneenschakeling van gewoontes. Gewoontes waar we niet bij stil staan en sterker nog, nooit over nadenken of hebben nagedacht. Het zijn structurele gewoontes die maar gaan zoals ze gaan. Maar wat als we iets langer stil staan bij het alledaagse. Wat als we proberen de sleur van alledag te doorbreken.

Ik heb onderzoek gedaan naar keramiek. Ik wilde spelen met perceptie, tegenstelling en humor binnen het alledaagse. Getreurd door de sleur van alle dag, vaste patronen en het volgen van andermans regels, ging ik nadenken over waar ik allemaal mee bezig ben. Ik probeerde me bewust te zijn van alles wat ik aanraakte, alles wat ik dacht en alles wat ik deed. Zo werd ik wakker en deed ik het licht aan. En daar was mijn idee om een lichtknop te maken van keramiek.

Want waarom zou een lichtknop van kunststof zijn en waarom zou een lichtknop moeten werken? Door mijn lichtknop op te hangen in een openbare ruimte op een plek waar je normaliter ook een lichtknop aan zou treffen valt het je niet op dat het om een niet werkende lichtknop gaat. Ik wil dat degene die op de knop drukt wakker wordt en na gaat denken over waarom dingen maar zijn waarom ze zijn. Want er zijn heel veel dingen die ook anders kunnen. En misschien sta je daar nog helemaal niet bij stil.

De keramieken lichtknop is een metafoor voor het letterlijk doorbreken van patronen. Dit is dan kleinschalig maar misschien als je het kleine doorhebt, dat je dan het grotere kan doorbreken. Graeber heeft het bijvoorbeeld over een baas die zijn wil kan opleggen aan een werknemer zonder de situatie te begrijpen. Er ontstaat een asymmetrische verhouding die vaak niet doorbroken wordt en puur wordt veroorzaakt door de hogere functie van een van de personen. Door de stupiditeit van bureaucratie. Maar als de werknemer hier tegen opstaat en geen angst van onderliggende dreiging ervaart, kan dit doorbroken worden.

Kunstenaar Erwin Wurm is geïnteresseerd in het alledaagse leven. Voor hem zijn alle materialen om hem heen nuttig, evenals objecten, onderwerpen die te maken hebben met de tijd waarin we leven en het hele wezen van de mens. Het fysieke, het spirituele, het psychologische en het politieke. Hij levert kritiek op de maatschappij met ironie en dubbele bodems. Zo gaan zijn series “fat cars” en “fat houses” over mooie auto’s en huizen als statussymbool, en tegelijkertijd refereert hij naar obesitas.

Ook werkt Erwin Wurm met veel verschillende disciplines. Zijn doel hiervan is de grenzen van de beeldhouwkunst opzoeken en verleggen. Om terug te komen op de lichtknoop, ik heb de lichtknop ook gemaakt om te laten zien aan grafisch ontwerpers dat grafisch ontwerp veel meer is dan je denkt. Voor mij is grafisch ontwerp dat je een boodschap kunt overbrengen. Dat hoeft niet alleen door middel van het archetypische beeld van grafisch ontwerp. Maar kan ook door middel van andere media.

Graeber merkt op dat wanneer er bureaucratische methoden worden toegepast dat de ondergeschikte partij in de machtsverhouding een veel grotere hoeveelheid aan inlevingsvermogen moet hebben. Zo wordt er verwacht van de ondergeschikten dat zij nadenken voor hun baas. Op deze manier wordt er niet meer overlegd, voelen mensen zich minder empowered en nemen creativiteit, flexibiliteit en groeipotentieel enorm af. Dit is doodzonde want op deze manier doet iedereen maar gewoon wat iedereen doet. Denkt iedereen wat iedereen denkt en ben je nooit een beetje anders dan een ander.

Vaak heeft men dit totaal niet door en blijft men daarom in de negatieve spiraal zitten. Dit moet doorbroken worden. Het is belangrijk om bewustzijn te creëren. Kijk goed om je heen en vraag je af waarom dingen zijn zoals ze zijn. Want evenals de lichtknop, denk eens na over de doortrekker van je wc. Dingen zijn minder vanzelfsprekend dan je denkt en probeer net als Erwin Wurm de grenzen van het alledaagse op te zoeken. Je kan het breken!